کد مطلب:149838 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:244
فقراتی از زیارت ناحیه
كنت للرسول ولدا و للقرآن سندا و للامة عضدا و فی الطاعة مجتهدا حافظا للعهد و المیثاق ناكبا عن سبل الفساق تتاوه تأوه المجهود طویل الركوع و السجود زاهدا فی الدنیا زهد الراحل عنها ناظرا بعین المستوحشین منها؛ [1] .
جملات فوق از فقرات زیارت ناحیه ی مقدسه است كه شیخ ابن المشهدی این انتساب را صریحا ذكر كرده است و علامه مجلسی، اعلی الله مقامه، در مقام نقل زیارت مزبور، در كتاب مزار بحار، تلویحا و به صورت تقریر كلام ابن المشهدی آن را به حضرت مهدی، علیه السلام، نسبت داده است؛ چنانكه با مراجعه معلوم می شود و بالاخره انتساب آن به امام زمان، علیه السلام، مشهور است و علاوه محدث خبیر، مرحوم
آقای حاج شیخ عباس قمی، رضوان الله تعالی علیه، آنجا كه شب عاشورا و عبادت امام حسین، علیه السلام، را مورد بحث قرار داده می گوید: و كان صلوات الله علیه كما و صفه ابنه امامنا المهدی صلوات الله علیه: للقرآن سندا... [2] یعنی؛ امام حسین آنچنان بود كه فرزندش امام مهدی، صلوات الله علیه، او را وصف كرده و فرمود: جملات فوق را ذكر كرده است».
علاوه بر این جهات، عبارات، از نظر سلامت لفظ، جزالت معنا، محتوای عالی و خلاصه جودت و زیبایی لفظ و معنا به كلمات ائمه طاهرین شبیه است و این خود یكی از طرق توثیق روایت است.
ترجمه ی كلام مبارك این است: تو - ای حسین! - برای رسول خدا فرزند و برای قرآن سند و برای امت بازویی بودی، در طاعت خدا تلاشگر و نسبت به عهد و پیمان، حافظ و مراقب بودی، از راه فاسقان سر، بر می تافتی، آه می كشیدی، آه كشیدن آدمی كه به رنج و زحمت افتاده، ركوع و سجود تو طولانی بود، زاهد و پارسای در دنیا بودی، زهد و پارسایی كسی كه از دنیا رفته یا می رود. با دیده ی وحشت زدگان بدان نگاه می كردی.
امام عصر و ولی زمان در این عبارت، مزایا و مفاخری را برای جد بزرگوارش حضرت امام حسین، علیه السلام، ذكر كرده كه سیمای پرفروغ و درخشان آن بزرگوار را بخوبی نشان می دهد.
1 - امام حسین، علیه السلام، فرزند رسول خدا بود؛ آری، او دخترزاده پیامبر و پسر فاطمه زهرا بود و پیامبر، او را فرزند خود می خواند و
دیگران او را به عنوان (یابن رسول الله) زاده ی پیامبر صدا كرده و از او یاد می كردند.
2 - او سند قرآن بود؛ امام حسین تكیه گاه قرآن كریم بشمار می رفت با وجود امام حسین بن علی، قرآن تكیه گاه محكمی داشت و با اتكای به آن بزرگوار، در جهان استقرار پیدا كرد، از لرزش و اضطراب و جابجایی، مصون و محفوظ ماند.
3 - حسین، علیه السلام، بازوی امت بود، امت اسلامی با داشتن حسین بن علی، علیه السلام، دارای بازویی قوی بودند و در پرتو وجود پاك آن حضرت، قدرتی بزرگ و توانی عظیم داشتند. هم اكنون نیز امام حسین، بازویی پرتوان برای امت اسلام ا ست و ملت مسلمان می توانند به بركت وجود مقدس او بر دشمنان غالب و پیروز گردند.
4 - او در طاعت الهی تلاشگری نستوه بود؛ علاوه بر نمازهای واجب، و روزه های مفروض، نمازهای مستحبی فراوان می خواند و روزه های مستحبی فراوان می گرفت، شبهایی را به عبادت و مناجات با خدا می گذراند و روزهایی را با روزه برای خدا سپری می كرد، به دعا و ذكر و مناجات و بندگی خدا و حج بیت الله، عشق و علاقه وافری داشت.
5 - حسین بن علی، حافظ و نگهدارنده عهد و میثاق بود؛ او هرگز پیمان شكن نبود و سخت به عهد و وعد خود تعهد و پای بندی داشت، عهد و میثاق خود را با خدا انجاز می كرد و بر سر عهد و پیمانش با بندگان خدا نیز می ایستاد و پافشاری می كرد و از نقض عهد و پیمان،
بری و بیزاری بود.
6 - آن بزرگوار، از راه و روش فساق و فجار روی گردان بود؛ هرگز روی به آنان نمی آورد و تمایل به سوی آنان پیدا نمی كرد و البته او كه غرق در خدا و بندگی بود، امكان نداشت كه با نقض كنندگان فرمان خدا و مخالفان احكام الهی سر دوستی و صمیمیت داشته باشد و روی به آنان بیاورد.
7 - آه دردمندانه می كشید، همچون كسی كه سخت رنج و تعب كشیده و از نفس افتاده باشد.
به قرینه فقره ی قبل و بعد، می توان منظور این باشد كه در رنج وصال محبوب و عشق به معبود یگانه، تمام تار و پود وجود امام حسین سوخته بود و از این رو دردمندانه آه می كشید، گویی داغی در دل دارد،و جراحتی بر سینه كه قابل علاج نیست.
8 - ركوع و سجودهای طولانی داشت؛ مدتها در حال ركوع و خمیدگی در برابر مولای حقیقی می گذرانید و زمانهای مدید و طولانی در حال سجده، بزرگترین مظهر بندگی و تجسم عبودیت می گذرانید.
این مطلب، رمز عشق سوزان امام حسین و علاقه ی عمیق وی به ذات لایزال الهی است. او چون دلداده و شیفته ی معبود جهان بود و خدای متعال، بزرگترین محبوب وی بشمار می آمد، از خم شدن و به خاك افتادن در برابر ذات لایزال الهی كه تمام محبوبش بود، احساس خستگی نمی كرد و از راز و نیاز با او لذت می برد.
9 - آن حضرت نسبت به دنیا بی علاقه بود، حب دنیا را از دل بیرون كرده و خویشتن را از تعلقات مادی و دنیوی رها و آزاد ساخته بود، زهد وی در حد بسیار بالا و افق رفیعی بود؛ گویا از دنیا جدا شده و به سر منزل دیگری كوچ كرده است.
10 - نظر امام حسین به دنیا نظر وحشت زدگان از آن بود. آنجا كه نظر گروهی از مردم به دنیا، نظر عاشقان سرمست و دلداده است كه با تمام وجود به سوی آن می روند و از هر طریقی و به هر بهایی شده آن را بدست آورده، در آغوش می كشند و آنجا كه نظر بسیاری از مردم به دنیا نظر خریداری است و همچون مشتریان شایق برای خریداری آن اقدام می كنند، نظر حسین بن علی، علیهماالسلام، به دنیا نگاه كسی بود كه از چیزی وحشت دارد كه در چشمان او آثار وحشت مشاهده می شود، نظر می كند، اما در حال فرار از آن است. امام حسین اینگونه به دنیا نگاه می كرد.
جملات فوق از فقرات زیارت ناحیه ی مقدسه است كه شیخ ابن المشهدی این انتساب را صریحا ذكر كرده است و علامه مجلسی، اعلی الله مقامه، در مقام نقل زیارت مزبور، در كتاب مزار بحار، تلویحا و به صورت تقریر كلام ابن المشهدی آن را به حضرت مهدی، علیه السلام، نسبت داده است؛ چنانكه با مراجعه معلوم می شود و بالاخره انتساب آن به امام زمان، علیه السلام، مشهور است و علاوه محدث خبیر، مرحوم
آقای حاج شیخ عباس قمی، رضوان الله تعالی علیه، آنجا كه شب عاشورا و عبادت امام حسین، علیه السلام، را مورد بحث قرار داده می گوید: و كان صلوات الله علیه كما و صفه ابنه امامنا المهدی صلوات الله علیه: للقرآن سندا... [2] یعنی؛ امام حسین آنچنان بود كه فرزندش امام مهدی، صلوات الله علیه، او را وصف كرده و فرمود: جملات فوق را ذكر كرده است».
علاوه بر این جهات، عبارات، از نظر سلامت لفظ، جزالت معنا، محتوای عالی و خلاصه جودت و زیبایی لفظ و معنا به كلمات ائمه طاهرین شبیه است و این خود یكی از طرق توثیق روایت است.
ترجمه ی كلام مبارك این است: تو - ای حسین! - برای رسول خدا فرزند و برای قرآن سند و برای امت بازویی بودی، در طاعت خدا تلاشگر و نسبت به عهد و پیمان، حافظ و مراقب بودی، از راه فاسقان سر، بر می تافتی، آه می كشیدی، آه كشیدن آدمی كه به رنج و زحمت افتاده، ركوع و سجود تو طولانی بود، زاهد و پارسای در دنیا بودی، زهد و پارسایی كسی كه از دنیا رفته یا می رود. با دیده ی وحشت زدگان بدان نگاه می كردی.
امام عصر و ولی زمان در این عبارت، مزایا و مفاخری را برای جد بزرگوارش حضرت امام حسین، علیه السلام، ذكر كرده كه سیمای پرفروغ و درخشان آن بزرگوار را بخوبی نشان می دهد.
1 - امام حسین، علیه السلام، فرزند رسول خدا بود؛ آری، او دخترزاده پیامبر و پسر فاطمه زهرا بود و پیامبر، او را فرزند خود می خواند و
دیگران او را به عنوان (یابن رسول الله) زاده ی پیامبر صدا كرده و از او یاد می كردند.
2 - او سند قرآن بود؛ امام حسین تكیه گاه قرآن كریم بشمار می رفت با وجود امام حسین بن علی، قرآن تكیه گاه محكمی داشت و با اتكای به آن بزرگوار، در جهان استقرار پیدا كرد، از لرزش و اضطراب و جابجایی، مصون و محفوظ ماند.
3 - حسین، علیه السلام، بازوی امت بود، امت اسلامی با داشتن حسین بن علی، علیه السلام، دارای بازویی قوی بودند و در پرتو وجود پاك آن حضرت، قدرتی بزرگ و توانی عظیم داشتند. هم اكنون نیز امام حسین، بازویی پرتوان برای امت اسلام ا ست و ملت مسلمان می توانند به بركت وجود مقدس او بر دشمنان غالب و پیروز گردند.
4 - او در طاعت الهی تلاشگری نستوه بود؛ علاوه بر نمازهای واجب، و روزه های مفروض، نمازهای مستحبی فراوان می خواند و روزه های مستحبی فراوان می گرفت، شبهایی را به عبادت و مناجات با خدا می گذراند و روزهایی را با روزه برای خدا سپری می كرد، به دعا و ذكر و مناجات و بندگی خدا و حج بیت الله، عشق و علاقه وافری داشت.
5 - حسین بن علی، حافظ و نگهدارنده عهد و میثاق بود؛ او هرگز پیمان شكن نبود و سخت به عهد و وعد خود تعهد و پای بندی داشت، عهد و میثاق خود را با خدا انجاز می كرد و بر سر عهد و پیمانش با بندگان خدا نیز می ایستاد و پافشاری می كرد و از نقض عهد و پیمان،
بری و بیزاری بود.
6 - آن بزرگوار، از راه و روش فساق و فجار روی گردان بود؛ هرگز روی به آنان نمی آورد و تمایل به سوی آنان پیدا نمی كرد و البته او كه غرق در خدا و بندگی بود، امكان نداشت كه با نقض كنندگان فرمان خدا و مخالفان احكام الهی سر دوستی و صمیمیت داشته باشد و روی به آنان بیاورد.
7 - آه دردمندانه می كشید، همچون كسی كه سخت رنج و تعب كشیده و از نفس افتاده باشد.
به قرینه فقره ی قبل و بعد، می توان منظور این باشد كه در رنج وصال محبوب و عشق به معبود یگانه، تمام تار و پود وجود امام حسین سوخته بود و از این رو دردمندانه آه می كشید، گویی داغی در دل دارد،و جراحتی بر سینه كه قابل علاج نیست.
8 - ركوع و سجودهای طولانی داشت؛ مدتها در حال ركوع و خمیدگی در برابر مولای حقیقی می گذرانید و زمانهای مدید و طولانی در حال سجده، بزرگترین مظهر بندگی و تجسم عبودیت می گذرانید.
این مطلب، رمز عشق سوزان امام حسین و علاقه ی عمیق وی به ذات لایزال الهی است. او چون دلداده و شیفته ی معبود جهان بود و خدای متعال، بزرگترین محبوب وی بشمار می آمد، از خم شدن و به خاك افتادن در برابر ذات لایزال الهی كه تمام محبوبش بود، احساس خستگی نمی كرد و از راز و نیاز با او لذت می برد.
9 - آن حضرت نسبت به دنیا بی علاقه بود، حب دنیا را از دل بیرون كرده و خویشتن را از تعلقات مادی و دنیوی رها و آزاد ساخته بود، زهد وی در حد بسیار بالا و افق رفیعی بود؛ گویا از دنیا جدا شده و به سر منزل دیگری كوچ كرده است.
10 - نظر امام حسین به دنیا نظر وحشت زدگان از آن بود. آنجا كه نظر گروهی از مردم به دنیا، نظر عاشقان سرمست و دلداده است كه با تمام وجود به سوی آن می روند و از هر طریقی و به هر بهایی شده آن را بدست آورده، در آغوش می كشند و آنجا كه نظر بسیاری از مردم به دنیا نظر خریداری است و همچون مشتریان شایق برای خریداری آن اقدام می كنند، نظر حسین بن علی، علیهماالسلام، به دنیا نگاه كسی بود كه از چیزی وحشت دارد كه در چشمان او آثار وحشت مشاهده می شود، نظر می كند، اما در حال فرار از آن است. امام حسین اینگونه به دنیا نگاه می كرد.
[1] مجلسي، محمد باقر؛ بحارالأنوار، ج 98، ص 239.
[2] قمي، حاج شيخ عباس؛نفس الهموم، ص 233.